This article is also available in Polish.

The Polish civil procedure applies the principle of two-instance examination of cases. This means that a person who has lost a case may file an appeal against a judgment of the court of first instance. Defects indicated in the appeal will be examined by the court of second instance.

A cassation appeal, on the other hand, is an appeal against decisions of the courts of second instance and is brought before the Supreme Court. However, a cassation appeal may apply only to certain types of civil cases. In addition, the applicant must convince the Supreme Court that the cassation appeal in question should be accepted for examination, which is the case especially if the examination of the appeal is important for the development of Polish law or precedent-setting for the resolution of other similar cases.

Filing a cassation appeal

Cassation appeals in contentious proceedings may concern three types of decisions of second instance courts:

• the judgment,
• the rejection of the lawsuit or,
• the discontinuance of the proceedings.
  
  

A cassation appeal must be filed with the court which issued the contested decision within two months from the date of service of the decision including a statement of reasons. In commercial cases, a cassation appeal may be filed only if the value of the appeal (e.g. the amount of money contested in the cassation appeal) is at least PLN 50,000. A cassation appeal must be prepared and signed by an attorney at law (an advocate or a legal adviser). In intellectual property cases, a patent attorney may also be involved.

The cassation appeal is subject to a fee according to the same rules as the filing of a lawsuit. In cases for payment, it will therefore be 5% of the amount in dispute.

Impact of the filing of the cassation appeal on the enforcement of the judgment

A party who has lost a case may request the court of second instance to issue an order effective until the completion of the cassation proceedings:

• suspending the enforcement of the judgment;
• making the enforcement of the judgment conditional on the payment of a "deposit" to the court by the party who has won the case;
• stopping the sale of assets by the court bailiff; or 
• withholding the release of the amounts obtained by the court bailiff to the party who has won the case.

The application will be granted if the court of second instance considers that the losing party is at risk of suffering irreparable damage. 

Requirements to be met by a cassation appeal

Firstly, a cassation appeal must state the cassation grounds and their reasoning. The cassation appeal may be founded on the grounds of (i) misinterpretation or misapplication of substantive law; or (ii) infringement of the rules of procedure. Allegations of procedural violations must be accompanied by an explanation of how the violation in question materially affected the outcome of the case. The Supreme Court may take into account ex officio only the invalidity of the proceedings. In all other situations, the Supreme Court will only examine the violations listed in the cassation grounds of the appeal.

A cassation appeal cannot be based on allegations of erroneous establishment of facts or erroneous assessment of evidence. The Supreme Court is obliged to assume that the court of second instance has correctly established the facts. Furthermore, it is not permissible in a cassation appeal to submit new facts or evidence. This is related to the extraordinary nature of a cassation appeal. The Supreme Court only examines specific procedural failures or errors in the interpretation of the law.

Secondly, the cassation appeal must demonstrate one of the following grounds:

• that the handling of the case by the Supreme Court will have a significant impact for the development of Polish law. The legal issue important for the development of Polish law must be connected with the case in question. The need to answer the legal issue must be justified by the divergent jurisprudence of Polish courts or by the originality of the problem that has arisen;
• that the cassation appeal is manifestly well-founded (the Supreme Court very rarely upholds cassation appeals based on this ground); or
• invalidity of the proceedings. 

Two stages of the analysis of a cassation appeal

The first stage in the Supreme Court's analysis of a cassation appeal is called the "pre-trial" stage. At the pre-trial stage, the Supreme Court decides whether to accept the cassation appeal for further examination. At this stage, it decides whether:

• the cassation appeal raises an issue important for the development of Polish law; or
• the reasons for the cassation appeal are evidently justified or the invalidity of the proceedings require further analysis.

The majority of cassation appeals do not pass the scrutiny at the pre-trial stage and are not accepted for further examination. 

Possible resolutions

If the cassation appeal is accepted for consideration, the Supreme Court will further examine the case. The cases accepted by the Supreme Court are resolved by judgment. The Supreme Court can do any of the following: (i) dismiss the cassation appeal, (ii) set aside a contested decision in whole or in part and refer the case back for reconsideration by the court of first or second instance, (iii) modify the decision. 

The court to which the case is referred for reconsideration is bound by the Supreme Court's interpretation of the law with respect to that case.

Statistics

For example, in 2023, in civil and commercial cases, the Supreme Court: (i) decided that 148 cassation appeals did not meet the formal requirements and rejected them (ii) did not accept for further examination 2,177 cassation appeals at the pre-trial stage (iii) dismissed 357 cassation appeals accepted for further examination (iv) upheld 318 cassation appeals by setting aside the decision and referring the case back to the court of first or second instance (v) upheld 10 cassation appeals by modification of the decision. Thus, only 1 out of 10 cassation appeals filed were ultimately upheld by the Supreme Court.

According to statistics, the pre-trial stage in the Supreme Court usually takes more than six months, whereas it can take up to several years to consider an accepted cassation appeal. 

The chances of successfully bringing a cassation appeal largely depend on the circumstances of the specific case. Therefore, in order to assess whether and which arguments could be successfully raised in a cassation appeal, it is necessary to first conduct a detailed analysis of the case and the legal issues involved. 

If you have any questions about the cassation appeal, the experts at TaylorWessing will be happy to answer them and provide further guidance.

Czym jest skarga kasacyjna?

W polskiej procedurze cywilnej obowiązuje zasada dwuinstancyjnego rozpoznania spraw. Oznacza to, że osoba która przegrała sprawę, może wnieść apelację od wyroku sądu pierwszej instancji. Wskazane w apelacji uchybienia zostaną zbadane przez sąd drugiej instancji.

Skarga kasacyjna stanowi natomiast środek odwoławczy od orzeczeń sądów drugiej instancji i jest wnoszona do Sądu Najwyższego. Skarga kasacyjna dotyczy jednak tylko niektórych rodzajów spraw cywilnych. Ponadto, skarżący musi przekonać Sąd Najwyższy, że dana skarga kasacyjna powinna zostać przyjęta do rozpoznania, co ma miejsce w szczególności, gdy rozpatrzenie skargi będzie miało znaczenie dla rozwoju polskiego prawa lub precedensowe znaczenie dla rozstrzygnięcia innych podobnych spraw.

wniesienie skargi kasacyjnej

Skargi kasacyjne w sprawach procesowych mogą dotyczyć trzech rodzajów orzeczeń sądów drugiej instancji:

• wyroku,
• odrzucenia pozwu lub
• umorzenia postępowania. Skargę kasacyjną należy wnieść do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie, w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem. 

W sprawach gospodarczych skarga kasacyjna może zostać wniesiona, tylko jeżeli wartość przedmiotu zaskarżenia (np. objęta zaskarżeniem kwota) wynosi co najmniej 50 000 zł. Skarga kasacyjna musi zostać przygotowana i podpisana przez adwokata lub radcę prawnego. W sprawach dotyczących własności intelektualnej, można zaangażować również rzecznika patentowego.
Skarga kasacyjna podlega opłacie według tych samych zasad, co wniesienie pozwu. W sprawach o zapłatę, będzie to więc 5% kwoty objętej skargą.

wykonanie wyroku, a wniesienie skargi kasacyjnej

Strona, która przegrała sprawę, może zwrócić się do sądu drugiej instancji o wydanie decyzji, aby do czasu zakończenia postępowania kasacyjnego:

• wstrzymano wykonanie wyroku;
• uzależniono wykonanie wyroku od złożenia „kaucji” do depozytu sądowego przez stronę, która wygrała sprawę;
• komornik nie sprzedawał jej majątku; lub 
• komornik nie wydawał uzyskanych kwot stronie, która wygrała sprawę.

Wniosek zostanie uwzględniony, jeżeli sąd drugiej instancji uzna, że stronie, która przegrała sprawę, grozi niepowetowana szkoda. 

wymogi jakie musi spełniać skarga kasacyjna

Po pierwsze, skarga kasacyjna musi zawierać przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie. Podstawami kasacyjnymi mogą być zarzuty naruszenia prawa materialnego lub formalne uchybienia sądu. Zarzut formalnych naruszeń musi zostać połączony z objaśnieniem, jaki istotny wpływ na wynik sprawy miało dane naruszenie. Sąd Najwyższy może uwzględnić z urzędu jedynie nieważność postępowania, poza tym Sąd Najwyższy zbada wyłącznie uchybienia wymienione w zarzutach skargi kasacyjnej.

Podstawą skargi kasacyjnej nie mogą być zarzuty dotyczące błędnego ustalenia faktów lub błędnej oceny dowodów. Sąd Najwyższy jest zobowiązany do przyjęcia, że sąd drugiej instancji prawidłowo ustalił stan faktyczny. Ponadto w skardze kasacyjnej nie jest dopuszczalne powołanie nowych faktów lub dowodów. Wiąże się to z nadzwyczajnym charakterem skargi kasacyjnej, Sąd Najwyższy bada tylko konkretne uchybienia proceduralne lub błędy w interpretacji przepisów.

Po drugie, skarga kasacyjna musi wykazać jedną z następujących przesłanek:

• że zajęcie się daną sprawą przez Sąd Najwyższy będzie miało znaczenie dla rozwoju polskiego prawa. Istotne dla rozwoju polskiego prawa zagadnienie prawne musi łączyć się z daną sprawą. Potrzeba odpowiedzi na to zagadnienie prawne musi być uzasadniona rozbieżnym orzecznictwem polskich sądów lub oryginalnością powstałego problemu;
• oczywistą zasadność skargi (Sąd Najwyższy niezwykle rzadko uwzględnia skargi na podstawie tej przesłanki); albo
• nieważność postępowania.
  
  

dwa etapy analizy skargi kasacyjnej

Pierwszy etap analizy skargi kasacyjnej przez Sąd Najwyższy nazywany jest „przedsądem”. Na etapie przedsądu Sąd Najwyższy decyduje, czy przyjąć skargę do (właściwego) rozpoznania. Podejmuje więc wówczas decyzję, czy:

• skarga kasacyjna zawiera zagadnienie prawne istotne dla rozwoju polskiego prawa; albo
• oczywista zasadność skargi kasacyjnej lub nieważność postępowania wymagają dalszej analizy.

Większość skarg kasacyjnych nie przechodzi pozytywnie kontroli na etapie przedsądu i nie jest przyjmowana do dalszego rozpoznania. 

możliwe rozstrzygnięcia

Jeżeli skarga kasacyjna zostanie przyjęta do rozpoznania, Sąd Najwyższy podda tę sprawę dalszej analizie. Zaakceptowane przez Sąd Najwyższy sprawy są rozstrzygane wyrokiem. Wówczas co do zasady możliwe są następujące rozstrzygnięcia skargi kasacyjnej:

• oddalenie skargi kasacyjnej,
• uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości lub w części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez sąd I lub II instancji,
• zmiana orzeczenia przez Sąd Najwyższy. 

Sąd, któremu sprawa została przekazana do ponownego rozpoznania, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Sąd Najwyższy.

statystyki

Dla przykładu, w 2023 r. w sprawach cywilnych i gospodarczych Sąd Najwyższy:

• uznał, że 148 skarg nie spełnia wymogów formalnych i je odrzucił
• nie przyjął do rozpoznania 2 177 skarg kasacyjnych na etapie przedsądu
• oddalił 357 przyjętych do rozpoznania skarg kasacyjnych
• uwzględnił 318 skarg kasacyjnych poprzez uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez sąd I lub II instancji
• uwzględnił 10 skarg kasacyjnych poprzez zmianę orzeczenia. Zaledwie więc 1 na 10 złożonych skarg kasacyjnych okazywała się ostatecznie uwzględniona przez Sąd Najwyższy.

Zgodnie ze statystykami, etap przedsądu w Sądzie Najwyższym trwa zwykle ponad 6 miesięcy. Rozpoznanie przyjętej do rozpoznania skargi kasacyjnej może natomiast trwać do kilku lat. 

Szanse na skuteczne wniesienie skargi kasacyjnej w dużej mierze zależą od okoliczności konkretnej sprawy. Dlatego do oceny, czy i jakie z argumentów mogłyby być skutecznie podniesione w ramach skargi kasacyjnej, konieczne jest uprzednie przeprowadzenie szczegółowej analizy konkretnej sprawy i występujących w niej zagadnień prawnych. 

Jeżeli mają Państwo jakiekolwiek pytania dotyczące skargi kasacyjnej, eksperci z kancelarii TaylorWessing pozostają do Państwa dyspozycji.