Obligations in times of crisis

Verplichtingen in crisistijd

Door de uitbraak van het coronavirus komen uw OR en uw bestuurder voor vraagstukken te staan waar u zich doorgaans niet of minder mee bezig zult houden. Zo is uw bestuurder verplicht om een veilige werkomgeving te creëren, ook nu. Hoe moet u hiermee omgaan? En welke rechten hebben werknemers in dit kader? Op deze vragen en meer vindt u in dit artikel een antwoord.

De verplichting om zorg te dragen voor een veilige werkplek betekent dat uw bestuurder in ieder geval de volgende maatregelen moet treffen op de werkvloer:

• zorg dragen voor een schone werkplek, met extra aandacht voor objecten die regelmatig worden aangeraakt
• verzorgen en communiceren van een duidelijk beleid, bijvoorbeeld over het bezoeken van relaties en evenementen en over de benodigde hygiënemaatregelen (denk aan het vermijden van fysiek contact)
• inkopen van genoeg zeep, desinfectiemiddel en tissues.

Thuiswerken

In principe kunt u werknemers niet verplichten om thuis te werken en kunnen zij ook niet weigeren om te komen werken. Uitsluitend bij gegronde reden voor vrees voor besmetting ligt dat anders. Als werknemers thuis gaan werken – zoals vele nu doen – is het goed als uw bestuurder met hen afspraken maakt over de bereikbaarheid, privacy, arbomaatregelen en gebruik van bedrijfs eigendommen. Op rendement.nl/ ortools vindt u een voorbeeldovereenkomst voor thuiswerken.

Quarantaine

Een zieke werknemer heeft recht op loondoorbetaling, ook als hij op vakantie is; de dagen tellen dan als ziektedagen en niet als vakantiedagen, tenzij daarover andere geldige afspraken zijn gemaakt (bijvoorbeeld in de cao). Daarnaast heeft ook een werknemer die nog niet ziek is maar wel in quarantaine wordt geplaatst, recht op loondoorbetaling. Uw bestuurder kan daarom ook van hem verwachten dat hij thuis zijn werk doet of vervangende werkzaamheden verricht. Uw bestuurder kan werknemers die in quarantaine worden geplaatst niet verplichten om vakantiedagen op te nemen. Het risico van een langere afwezigheid door een uitreisverbod of quarantaine komt bij een zakelijke reis voor rekening van de werkgever. De werknemer is niet verplicht om vakantiedagen op te nemen. Ook de kosten (voor bijvoorbeeld verblijf) van de werknemer, komen voor rekening van uw organisatie. Is er sprake van een negatief reisadvies, dan kan de werknemer weigeren om af te reizen naar het risicogebied.

Privéreis

Bij quarantaine op een privéreis geldt ook dat de werknemer geen extra vakantiedagen hoeft op te nemen. Hij volgt immers een overheidsmaatregel op. De bijkomende kosten zijn wel voor de werknemer zelf. Als werknemers voor een privéreis afreizen naar een risico gebied waarvoor een negatief reisadvies geldt en vervolgens niet op tijd terugkomen op de werkvloer (bijvoorbeeld vanwege een uitreisverbod of quarantaine), zullen zij de gevolgen hiervan wél zelf moeten dragen. Zij leveren dan bijvoorbeeld extra vakantiedagen in of uw bestuurder kan een inhouding op het salaris doen.

Werkvermindering

Werknemers zijn niet verplicht om vakantiedagen op te nemen als er door het coronavirus minder werk is. Wel kan uw organisatie gebruikmaken van de Tijdelijke noodmaatregel overbrugging voor werkbehoud (NOW) (zie ook pagina 3 en 15). Bij een verwacht omzetverlies van minstens 20% heeft uw organisatie de mogelijkheid een aanvraag bij UWV in te dienen voor een tegemoetkoming van maximaal 90% van de loonkosten. Bij de aanvraag voor deze tegemoetkoming heeft uw werkgever een inspanningsverplichting om géén ontslag om bedrijfseconomische redenen aan te vragen voor de werknemers gedurende de periode (van in ieder geval drie maanden) dat uw organisatie de tegemoetkoming ontvangt. Uw werkgever betaalt het loon van zowel vaste als in principe ook flexibele werknemers volledig door. Blijf met uw bestuurder in gesprek over de te nemen maatregelen en de gevolgen daarvan voor uw achterban en organisatie. Uw OR heeft ook nu adviesrecht en instemmingsrecht op onderwerpen zoals genoemd in artikel 25 en 27 van de Wet op de ondernemingsraden. Voor de aanvraag van de NOW is uw bestuurder niet verplicht om uw OR om advies te vragen, maar hij moet uw OR er wel over informeren (artikel 13, lid d NOW).

Een versie van dit artikel verscheen in de aprileditie van HR Rendement.