Simple joint-stock company - creditor protection mechanisms

This article is also available in Polish.

The abolition of the requirement to maintain fixed registered capital with a guarantee function for creditors, shares without a nominal value and a characteristic autonomy in shaping property relations between shareholders and the possibility of distributions from the company at the expense of the share capital make it necessary to provide for protection mechanisms for the creditors of simple joint-stock companies (PL: “P.S.A.”) in Poland.

The catalogue of instruments which strengthen the position of creditors focuses on maintaining the company's financial liquidity, instead of the criterion of the balance surplus of assets over liabilities, and shaping the responsibility of bodies’ members, and even, in certain cases, of the shareholders themselves, and includes:

• Solvency test - mandatory every time for any distributions from assets to the shareholders. It takes the form of a decision by the management board that the company will not, under normal circumstances, cease to be able to meet its financial obligations due within 6 months from the date of distribution (no criteria) - the sanction is the liability of the board members with all their personal assets;
• Limit on the freedom of distributions from the share capital - it has been set as a ceiling of 5% of the total amount of the company's liabilities which results from the approved financial statement for the last financial year; as for distributions which exceed this ceiling, the procedure for convening proceedings should be applied (and then - also securing of undue claims);
• Review by the registry court, which in practice means that only an entry in the register reducing the amount of the share capital determines admissibility of the distributions;
• An obligation to "save", i.e. to replenish the share capital from profit to cover future losses - at least 8% from profit for a given year if the share capital has not reached 5% of the company's total liabilities (the regulations do not refer to the maturity of such liabilities);
• Obligation to indicate the amount of the share capital in business letters and orders and on the company's website;
• An order for equivalence of benefits made between shareholders and board members and the company itself, and control procedures for such transactions;
• Liability for unlawful distributions - rigour of reimbursement for shareholders and joint and several liability of directors / board members;
• Liability of the shareholder and joint and several liability of board members / directors to the company for overstating the value of in-kind contributions intended for the share capital;
• Board members’ / directors' (and similarly liquidators') liability - if enforcement against the company proves unsuccessful, its board members / directors are jointly and severally liable for its debts with their private assets.

It remains to be seen whether the above mechanisms will prove to be effective and reliable for business, in particular for the financial sector. Certainly, it will not do without careful calculations and constant monitoring of the company's indebtedness, which should prove beneficial both to the company's creditors and its shareholders as well as, in the context of bearing liability for the company's debts - the board members / directors. This aspect of the P.S.A.'s functioning, however, points to a certain complexity (and perhaps even intricacy) of the settlement and financial mechanisms which will be associated with conducting business in the form of a simple joint-stock company.

Prosta spółka akcyjna - mechanizmy ochrony wierzycieli

Zniesienie wymogu utrzymywania stałego kapitału zakładowego o funkcji gwarancyjnej dla wierzycieli, akcje bez wartości nominalnej oraz swoista autonomia w kształtowaniu stosunków majątkowych pomiędzy akcjonariuszami oraz możliwość wypłat ze spółki kosztem kapitału akcyjnego powodują konieczność przewidzenia mechanizmów ochronnych dla wierzycieli prostych spółek akcyjnych.

Katalog instrumentów wzmacniających pozycję wierzycieli koncentruje się wokół utrzymania płynności finansowej spółki w miejsce kryterium bilansowej nadwyżki aktywów nad zobowiązaniami oraz ukształtowania odpowiedzialności członków organów, a nawet w pewnych przypadkach - samych akcjonariuszy i obejmuje:

• Test wypłacalności – obowiązkowy za każdym razem w razie wszelkich wypłat z majątku na rzecz akcjonariuszy. Przyjmuje on formułę decyzji zarządu, że spółka w normalnych okolicznościach nie utraci zdolności do wykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych w terminie 6 miesięcy od dnia dokonania wypłaty (brak kryteriów) – sankcją jest odpowiedzialność członków zarządu całym majątkiem osobistym;
• Granicę swobody wypłat z kapitału akcyjnego - została ona ustalona jako pułap 5% sumy zobowiązań spółki wynikającej z zatwierdzonego sprawozdania finansowego za ostatni rok obrotowy; w przypadku wypłat przewyższających ten pułap należy zastosować tryb postępowania konwokacyjnego (wówczas – również zabezpieczenie niewymagalnych roszczeń);
• Kontrolę sądu rejestrowego, co w praktyce oznacza, że dopiero wpis do rejestru zmniejszający wysokość kapitału akcyjnego warunkuje dopuszczalność dokonania wypłat;
• Obowiązek ,,oszczędzania”, czyli zasilania kapitału akcyjnego z zysku na pokrycie przyszłych strat – co najmniej 8% z zysku za dany rok, jeżeli kapitał akcyjny nie osiągnął 5% sumy zobowiązań spółki (przy czym przepisy nie odnoszą się do wymagalności tych zobowiązań);
• Obowiązek podawania wysokości kapitału akcyjnego w pismach i zamówieniach handlowych i stronie internetowej spółki;
• Nakaz ekwiwalentności świadczeń dokonywanych pomiędzy akcjonariuszami i członkami organów a samą spółką oraz procedury kontrolne dotyczące takich transakcji;
• Odpowiedzialność z tytułu bezprawnych wypłat - rygor zwrotu dla akcjonariuszy oraz solidarną odpowiedzialność członków zarządu / dyrektorów;
• Odpowiedzialność akcjonariusza oraz solidarną członków zarządu / dyrektorów wobec spółki za zawyżenie wartości wkładu niepieniężnego przeznaczonego na kapitał akcyjny;
• Odpowiedzialność członków zarządu / dyrektorów (podobnie likwidatorów) – gdy egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie jej zarządu/ dyrektorzy odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania prywatnym majątkiem.

Czas pokaże, czy powyższe mechanizmy okażą się skuteczne i wiarygodne dla biznesu, w szczególności dla sektora finansowego. Na pewno nie obędzie się bez wnikliwych obliczeń i stałego monitorowania stanu zadłużenia spółki, co winno okazać się korzystne zarówno dla wierzycieli, jak i akcjonariuszy samych spółek oraz w kontekście ponoszenia odpowiedzialności za długi spółki - członków zarządu / dyrektorów. Ten aspekt funkcjonowania P.S.A. wskazuje jednak na pewną złożoność (a może nawet i zawiłość) mechanizmów rozliczeniowo-finansowych, jakie będą związane z prowadzeniem działalności w formie prostej spółki akcyjnej.