On 24 April 2024, the European Parliament adopted the Regulation on packaging and packaging waste ("Regulation").
Purpose of the Regulation
The purpose of the Regulation is to ensure that less packaging is placed on the market. In addition, the measures aim to increase the use of recycled material in packaging, especially in plastic packaging, where very little recycled material has been used to date. Furthermore, the Regulation sets requirements for the entire life cycle of packaging.
The Regulation distinguishes between various market participants, namely manufacturers, importers, distributors and final distributors.
Key observations
- Ban on single-use packaging
Certain plastic packaging will be banned. The packaging listed in points (1), (2), (4) and (5) will be banned from the date of entry into force of the Regulation on 12 August 2026. Point (c) will be banned from 1 January 2030:
- Plastic packaging that encourages consumers to buy in bulk. Examples include shrink wrap around drinks;
- Disposable packaging for fruit and vegetables weighing less than 1.5 kilograms. Examples include nets, bags, trays and pots;
- Disposable packaging for food and beverages that are filled and consumed in the hospitality industry. Examples include single-use trays, plates and cups;
- Disposable packaging in the hospitality industry that contains individual flavourings. Examples include sachets, pots and trays containing preserves, sauces or coffee creamer; and
- Toiletries with a capacity of less than 50 millilitres for liquid products and 100 grams for solid products. Examples include shampoos, body lotion and soap.
- Sustainability obligations
Packaging must meet the following sustainability requirements, among others:
- The use of harmful substances in packaging material must be avoided as much as possible. In addition, packaging must never contain more than 100 milligrams per kilogram of lead, cadmium, mercury and hexavalent chromium (a carcinogenic substance used in metal technology). These rules are in addition to previous agreements on the use of chemicals and specific measures for packaging that comes into contact with food. The packaging manufacturer must demonstrate compliance with the above by completing a technical documentation form.
- All packaging must be recyclable. From 1 January 2030, the design of packaging material must be specifically geared towards recycling, and from 1 January 2035, packaging material must be recyclable on a large scale. Design for recycling means that packaging is not merely considered recyclable in theory, but that it has found its way through the actual infrastructure of collection, sorting and processing. It is about the material proving itself in practice: that it withstands the processes and can thus actually be recycled.
- From 1 January 2030, every plastic packaging unit must contain a certain minimum content of recycled material recovered from post-consumer plastic waste. This minimum content of recycled material depends on the type of plastic packaging and will be between 10 and 35% on 1 January 2030. On 1 January 2040, this minimum content will be between 50 and 65%.
- No later than 24 months after the entry into force of the Regulation, packaging such as tea and coffee bags, coffee capsules, stickers on fruit and vegetables and very light plastic carrier bags must be made from compostable material.
- Packaging must be designed to be as minimalist as possible in terms of both weight and volume. This means that no more packaging may be used than is necessary to ensure the functionality of the product. More specifically, the Regulation prohibits packaging that is disproportionate to the product being sold and the use of double bottoms to make the product appear 'larger'.
- Packaging must be conceived, designed and marketed in such a way that it can be reused or refilled as often as possible.
-
Labelling requirements
Packaging must be labelled with information about its material composition. In addition, a standardised label must be designed so that manufacturers can provide information on the percentage of recycled material in plastic packaging. For reusable packaging, a QR code or other type of data carrier must be used so that consumers have easy access to relevant information that facilitates the reuse of the packaging.
-
Extended product responsibility
Extended producer responsibility also applies to the collection, processing and recycling of packaging waste. Extended producer responsibility means that manufacturers, importers and distributors who place packaging on the market under their own brand are responsible for the waste treatment of the products they place on the market.
The Regulation gives Member States considerable freedom in terms of the organisation of extended producer responsibility. However, extended producer responsibility for packaging already exists in the Netherlands. These requirements are included in the Extended Producer Responsibility Decree.
In addition, it is possible to establish (or have established) a general organisation that financially and/or operationally arranges compliance with the obligations under extended producer responsibility on behalf of multiple producers. In the Netherlands, the Verpact Foundation (in Dutch: Stichting Verpact) was established for this purpose.
Conclusion
The European regulator is tightening the reins on the use of packaging in order to achieve its sustainability objectives. The Regulation introduces an additional set of rules that will have a significant impact on business operations. It is therefore essential for market participants to familiarise themselves with the new obligations in good time and to embed them in their processes at an early stage. This will ensure that the organisation is compliant as soon as the rules come into force and will limit the risk of sanctions or operational disruptions.
EU neemt nieuwe verordening inzake verpakking en verpakkingsafval aan
Op 24 april 2024 heeft het Europese Parlement de Verordening betreffende verpakkingen en verpakkingsafval (“Verordening”) aangenomen.
Doel van de Verordening
Het doel van de Verordening is ervoor zorgen dat er minder verpakkingen in de handel worden gebracht. Bovendien zijn de maatregelen erop gericht meer gerecycled materiaal in verpakkingen te gebruiken, vooral in kunststofverpakkingen, waarin tot dusver erg weinig gerecycled materiaal wordt gebruikt. Verder stelt de Verordening eisen aan de volledige levenscyclus van verpakkingen.
De Verordening maakt een onderscheid tussen diverse marktdeelnemers, namelijk fabrikanten, importeurs, distributeurs en einddistributeurs.
Belangrijkste observaties
- Verbod verpakkingen voor eenmalig gebruik
Bepaalde kunststof verpakkingen worden verboden. De verpakkingen zoals opgenomen in punten 1), 2), 4) en 5) zijn verboden vanaf de inwerkingtreding van de Verordening op 12 augustus 2026. Punt c) is verboden vanaf 1 januari 2030:
- Kunststof verpakkingen die de consument aanmoedigen om in bulk te kopen. Denk aan krimpfolie om dranken;
- Wegwerpverpakkingen voor groenten en fruit onder de 1,5 kilo. Denk aan netten, zakken, bakjes, potten;
- Wegwerpverpakkingen voor voedsel en dranken die worden gevuld en geconsumeerd in de horeca. Denk aan bakjes, borden en bekers voor eenmalig gebruik;
- Wegwerpverpakkingen in de horeca die afzonderlijke smaakstoffen bevatten. Denk aan zakjes, potjes, en bakjes met conserven, sauzen of koffiemelk; en
- Toiletartikelen met een inhoud van minder dan 50 milliliter voor vloeibare producten en 100 gram voor vaste producten. Denk hierbij aan shampoos, bodylotion en zeep.
-
Duurzaamheidsverplichtingen
Verpakkingen moeten onder andere aan de volgende duurzaamheidsvereisten voldoen:
- Het gebruik van schadelijke stoffen in verpakkingsmateriaal dient zoveel mogelijk te worden voorkomen. Bovendien mogen verpakkingen nooit meer lood, cadmium, kwik en zeswaardig chroom (een kankerverwekkende stof die in de metaaltechniek wordt gebruikt) bevatten dan 100 milligram per kilogram. Deze regels zijn in aanvulling op eerdere afspraken over het gebruik van chemische stoffen en specifieke maatregelen voor verpakkingen die met levensmiddelen in contact komen. De fabrikant van de verpakking toont met een ingevuld technisch documentatieformulier aan of de verpakking voldoet aan het voorgaande;
- Alle verpakkingen moeten recyclebaar zijn. Vanaf 1 januari 2030 moet het ontwerp van verpakkingsmateriaal specifiek gericht zijn op recycling en per 1 januari 2035 moet het verpakkingsmateriaal op grote schaal gerecycled kunnen worden. Ontwerp voor recycling betekent dat een verpakking niet louter in theorie als recyclebaar wordt beschouwd, maar dat zij haar weg heeft gevonden door de feitelijke infrastructuur van inzameling, sortering en verwerking. Het gaat erom dat het materiaal zich in de praktijk bewijst: dat het de processen doorstaat en zo werkelijk gerecycled kan worden;
- Elke kunststof verpakkingseenheid moet vanaf 1 januari 2030 een bepaald minimumgehalte aan gerecycled materiaal bevatten dat is teruggewonnen uit kunststofafval na consumptie. Dit minimumgehalte van gerecycled materiaal is afhankelijk van de soort kunststofverpakking, en ligt op 1 januari 2030 tussen de 10 en 35%. Op 1 januari 2040 ligt dit minimumgehalte tussen de 50 en 65%;
- Uiterlijk 24 maanden na inwerkingtreding van de Verordening moeten verpakkingen, zoals thee- en koffiezakjes, koffiecapsules, stickers op groente en fruit en zeer lichte plastic draagtassen, van composteerbaar materiaal worden gemaakt;
- Verpakkingen zijn, zowel qua gewicht als volume, zo minimalistisch mogelijk ontworpen. Dit betekent dat er niet meer verpakking wordt gebruikt dan noodzakelijk om de functionaliteit van het product te waarborgen. In meer concrete zin verbiedt de Verordening verpakkingen die niet in verhouding staan tot het te verkopen product en mogen er geen dubbele bodems gebruikt worden, om op die manier het product ‘groter’ te laten ogen;
- De verpakking moet worden bedacht, ontworpen en in de handel gebracht om zo vaak mogelijk te worden hergebruikt of nagevuld.
-
Etiketteringsverplichtingen
Verpakkingen moeten van een etiket worden voorzien met informatie over hun materiaalsamenstelling. Bovendien moet er een gestandaardiseerd label worden ontworpen, zodat fabrikanten informatie kunnen verstrekken over het percentage gerecycled materiaal in kunststofverpakkingen. Voor herbruikbare verpakkingen moet een QR-code of een ander type gegevensdrager worden gebruikt, zodat consumenten gemakkelijk toegang hebben tot relevante informatie die het hergebruik van de verpakking vergemakkelijkt.
-
Uitgebreide productenverantwoordelijkheid
Ook geldt er een uitgebreide producentenverantwoordelijkheid voor de inzameling, verwerking en recycling van verpakkingsafval. Met uitgebreide producentenverantwoordelijkheid wordt bedoeld dat fabrikanten, importeurs én distributeurs die verpakkingen op de markt brengen onder een eigen merk verantwoording dragen voor de afvalverwerking van de producten die zij op de markt brengen.
De Verordening kent grote vrijheid toe aan de lidstaten voor wat betreft de inrichting van de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid. In Nederland bestaat echter al een uitgebreide producentenverantwoordelijkheid voor verpakkingen. Deze vereisten zijn opgenomen in het Besluit uitgebreide producentenverantwoordelijkheid.
Bovendien is het mogelijk om een algemene organisatie (te laten) oprichten die de nakoming van de verplichtingen in het kader van uitgebreide producentenverantwoordelijk namens meerdere producenten financieel en/ of operationeel regelt. In Nederland is Stichting Verpact hiertoe opgericht.
Conclusie
De Europese regelgever trekt de touwtjes steviger aan ten aanzien van het gebruik van verpakkingen om zo haar duurzaamheidsdoelstellingen te bereiken. De Verordening brengt een aanvullend pakket aan regels met zich mee dat aanzienlijke gevolgen heeft voor de bedrijfsvoering. Voor marktdeelnemers is het daarom essentieel om tijdig kennis te nemen van de nieuwe verplichtingen en deze vroeg in hun processen te verankeren. Op die manier kan worden gewaarborgd dat de organisatie compliant is zodra de regels van kracht worden, en wordt het risico op sancties of operationele verstoringen beperkt.